Sai Số Trung Phương Là Gì – Tiêu Chuẩn Quốc Gia Tcvn 10673:2015 Trắc Địa Mỏ
Phép đo trong trắc địa mỏ là quá trình so sánh đại lượng cần đo với đại lượng cùng loại được chọn làm đơn vị.
Trong trắc địa mỏ, đơn vị đo chiều dài là mét. Đơn vị đo góc là độ (độ, phút, giây) và gradian (độ gradian, phút gradian, giây gradian).
Phân loại phép đo trong trắc địa gồm đo trực tiếp và đo gián tiếp:
- Đo trực tiếp là việc đo những đại lượng thu được sau phép so sánh trực tiếp.
- Đo gián tiếp là việc tính ra các đại lượng từ các đại lượng đo trực tiếp thông qua mối quan hệ toán học.
Trong trắc địa, sai số trong đo đạc được phân loại thành 3 loại:
- Sai số do sai lầm: do thiếu cẩn thận, nhầm lẫn trong quá trình đo, ghi chú, tính toán.
- Sai số hệ thống: là sai số ảnh hưởng đến kết quả đo có tính chất hệ thống trong các điều kiện đo nhất định.
- Sai số ngẫu nhiên: là sai số ảnh hưởng lên kết quả đo theo tính chất ngẫu nhiên.
Có các tiêu chuẩn để đánh giá độ chính xác của kết quả đo, trong đó sai số trung bình và sai số trung phương là hai tiêu chuẩn phổ biến:
– Sai số trung bình: là tổng giá trị tuyệt đối của sai số trực tiếp chia cho số lần đo.
– Sai số trung phương: là tổng bình phương của sai số trung phương trực tiếp chia cho (n-1), trong đó n là số lần đo.
Đơn vị sử dụng trong trắc địa mỏ bao gồm:
– Đơn vị đo chiều dài: mm, cm, dm, m, km.
– Đơn vị đo diện tích: mm², cm², dm², m², km², ha, công, mẫu.
– Đơn vị đo góc: độ, phút, giây; độ gradian, phút gradian, giây gradian.
Trong các tính toán, các số thường được làm tròn theo nguyên tắc:
– Số từ 0 đến 4 được bỏ đi: ví dụ 3.34 sẽ làm tròn thành 3.3.
– Số từ 6 đến 9 được làm tròn lên 1: ví dụ 3.36 sẽ làm tròn thành 3.4.
– Số 5: – nếu trước nó là số chẵn, sẽ bỏ đi: ví dụ 5.25 sẽ làm tròn thành 5.2. – nếu trước nó là số lẻ, sẽ làm tròn lên 1: ví dụ 5.35 sẽ làm tròn thành 5.4.
Trong trắc địa, khi tính toán, để hạn chế sai số làm tròn, thì số lẻ phần thập phân cần được làm tròn đến 6 chữ số.
Bài tập 1:
Cho dữ liệu đo nhiều lần một đoạn thẳng như sau:
Vi2 (m2)
| STT | Trị đo | TBịnh | Vi = li – L (m) | |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 120.55 | 0.00 | 0 | |
| 2 | 120.57 | 0.02 | 0.0004 | |
| 3 | 120.53 | 120.55 | -0.02 | 0.0004 |
| 4 | 120.56 | 0.01 | 0.0001 | |
| 5 | 120.54 | -0.01 | 0.0001 |
Tính toán:
- Trị trung bình của đoạn thẳng.
- Sai số trung phương m (giả sử coi trị thực bằng trị trung bình).
- Sai số trung phương của sai số trung bình cộng.
- Sai số trung phương tương đối (1/T) của đoạn thẳng trung bình.