Viêm tuyến giáp: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Tuyến giáp là một tuyến có hình dáng giống bướm (có trọng lượng khoảng 15-20 gram) nằm ở phía trước cổ, có nhiệm vụ sản xuất hormone điều chỉnh quá trình trao đổi chất. Tuyến giáp có thể bị tổn thương và viêm do nhiều nguyên nhân khác nhau, tình trạng này được gọi là viêm tuyến giáp. Theo BS.CKII Trần Đỗ Lan Phương, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, căn bệnh này thường ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi sinh sản.

Viêm tuyến giáp là gì?

Viêm tuyến giáp (hay còn gọi là viêm giáp) là tình trạng bệnh lý mà tuyến giáp bị viêm và có sự tích tụ tế bào viêm hoặc mô xơ. Viêm tuyến giáp có thể xảy ra trên tuyến giáp bình thường hoặc trên bướu giáp có sẵn. Viêm tuyến giáp có thể gây ra sản xuất hormone tuyến giáp quá nhiều hoặc quá ít, ảnh hưởng xấu đến tình trạng sức khỏe của người bị bệnh. (1)

Bạn đang xem: Viêm tuyến giáp: Triệu chứng, nguyên nhân và điều trị

Tình trạng viêm tuyến giáp có thể diễn ra qua ba giai đoạn:

• Giai đoạn nhiễm độc tuyến giáp (cường giáp): Tuyến giáp bị nhiễm độc là tình trạng tuyến giáp bị viêm và sản xuất hormone quá mức.
• Giai đoạn suy giáp/nhược giáp: Sau một thời gian sản xuất hormone quá nhiều, tuyến giáp sẽ không còn đủ hormone để tiết ra. Điều này dẫn đến kết quả là không đủ hormone tuyến giáp hoặc suy giáp.
• Giai đoạn bình giáp/hồi phục: Ngay sau giai đoạn nhiễm độc, tuyến giáp có thể ổn định tạm thời trước khi chuyển sang giai đoạn suy giáp hoặc hoàn toàn phục hồi và trở về trạng thái bình thường.

Các loại viêm tuyến giáp

Dựa vào nguyên nhân, dấu hiệu và thời gian kéo dài của bệnh, viêm tuyến giáp có thể được chia thành các loại sau: (2)

Viêm tuyến giáp cấp

Viêm tuyến giáp cấp là tình trạng tuyến giáp bị viêm cấp do vi trùng gây ra. Đây là một dạng viêm tuyến giáp hiếm gặp do nhiễm khuẩn hoặc các vi sinh vật gây bệnh khác.

Viêm tuyến giáp bán cấp

Viêm tuyến giáp u hạt bán cấp

Viêm tuyến giáp u hạt bán cấp còn được gọi là viêm giáp de Quervain. Tình trạng này gây đau nhức, thường do virus gây ra, thường xảy ra sau quai bị, sởi, cúm.

Viêm tuyến giáp Lympho bào bán cấp

Viêm tuyến giáp Lympho bào bán cấp không gây ra triệu chứng đau đớn, còn được gọi là viêm tuyến giáp yên lặng. Bệnh có thể xảy ra ở cả nam và nữ, nhưng thường phổ biến hơn ở phụ nữ. Nếu tuyến giáp bị viêm mà không gây ra triệu chứng đau đớn ở phụ nữ sau khi sinh, thì được gọi là viêm giáp sau sinh.

Trong trường hợp này, chức năng tuyến giáp của người bệnh thường ổn định trở lại sau khoảng 12-18 tháng kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp biến chứng suy giáp, buộc người bệnh phải điều trị trong thời gian dài.

Viêm tuyến giáp mãn tính

Bệnh Hashimoto

Bệnh Hashimoto, hay được gọi là viêm tuyến giáp Hashimoto, là một bệnh tự miễn do sự rối loạn hoạt động của hệ miễn dịch gây ra (3). Trong bệnh này, hệ miễn dịch tạo ra các kháng thể tấn công các tế bào tuyến giáp. Quá trình phá hủy này diễn ra một cách âm thầm, khiến hầu hết người bệnh không nhận biết được trong giai đoạn sớm. Đây là dạng viêm tuyến giáp phổ biến nhất, với tỷ lệ phụ nữ mắc bệnh cao gấp 7-8 lần so với nam giới, thường xảy ra ở độ tuổi từ 30-50.

Viêm tuyến giáp Riedel

Xem thêm : Dash (DASH) là gì? Toàn tập về đồng tiền DASH

Viêm tuyến giáp Riedel, còn được gọi là viêm giáp mạn xơ hóa xâm lấn. Đây là dạng viêm cực kỳ hiếm gặp, chủ yếu xuất hiện ở phụ nữ ở độ tuổi trung niên hoặc cao tuổi. Trong trường hợp này, các cấu trúc xơ dày đặc làm tuyến giáp trở nên cứng nhắc, mất chức năng dần dần.

Bệnh có thể kèm theo sự xơ cứng ở các vùng khác trong cơ thể như xơ cứng trung thất, xơ cứng sau màng bụng, xơ cứng sau mạch mắt…

Nguyên nhân gây ra viêm tuyến giáp là gì?

Tình trạng viêm tuyến giáp xảy ra khi có các yếu tố tấn công các tế bào tuyến giáp, gây tổn thương và viêm cho cơ quan này. Có nhiều yếu tố có thể tấn công các tế bào tuyến giáp. Trong số đó, yếu tố phổ biến nhất là mắc bệnh viêm tuyến giáp. Hiện nay, y học vẫn chưa rõ tại sao một số người phát triển các kháng thể này, trong khi những người khác không.

Ngoài ra, bệnh có thể bị tấn công bởi các yếu tố sau:

• Nhiễm trùng (vi rút, vi khuẩn hoặc vi sinh vật gây bệnh khác)
• Tia X: Viêm có thể do tác động từ bên ngoài của tia X (phương pháp xạ trị ung thư hoặc từ iốt phóng X được sử dụng để điều trị cường giáp)
• Viêm do sử dụng thuốc: Một số loại thuốc như amiodarone, interferon, lithium, cytokine… có thể gây kích ứng và làm tổn thương tuyến giáp.

Dấu hiệu của viêm tuyến giáp

Dấu hiệu của viêm giáp phụ thuộc vào loại viêm và giai đoạn của bệnh.

Viêm cấp tính

• Người bệnh có triệu chứng sốt, cảm lạnh, đau đầu, mệt mỏi
• Vùng cổ phía trước bị đau và sưng, có thể có cơn đau nghiêm trọng lan đến tai hoặc hàm dưới gây khó nuốt, khó nói
• Có thể xuất hiện các khối áp xe ở vùng tuyến giáp.

Viêm bán cấp

Viêm tuyến giáp u hạt bán cấp

• Giai đoạn cấp tính: Triệu chứng của giai đoạn cấp tính có thể kéo dài từ 4-8 tuần. Ban đầu, người bệnh thường có các triệu chứng như đau cơ, sốt nhẹ, khó chịu và đau họng. Sau đó, tuyến giáp bắt đầu đau, thường ở một bên, sau đó lan ra vùng dưới hàm hoặc lan lên tai gây khó thở, khó nuốt. Người bệnh cũng có thể gặp các triệu chứng của cường giáp như sự giảm cân, tim đập nhanh, ra nhiều mồ hôi, không chịu nhiệt…
• Giai đoạn bình giáp: Thông qua trong 1-2 tuần
• Giai đoạn suy giáp: Thường kéo dài trong nhiều tuần, nhiều tháng hoặc thậm chí có thể kéo dài mãi mãi. Lúc này, tuyến giáp thường không đau và có mật độ cứng. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng của suy giáp như mệt mỏi, táo bón, da khô, khó tập trung…
• Ngay sau giai đoạn suy giáp, người bệnh bước vào giai đoạn hồi phục. Tuyến giáp thu nhỏ, không còn cơn đau, tình trạng tuyến giáp dần trở về bình thường.

Viêm tuyến giáp Lympho bào bán cấp

• Giai đoạn cường giáp: Bướu giáp to lớn, không đau. Người bệnh gặp các triệu chứng cường giáp như động kinh, nhịp tim nhanh, tiết mồ hôi nhiều, giảm cân mặc dù ăn uống bình thường, thậm chí ăn nhiều hơn trước…
• Giai đoạn bình giáp: Tuyến giáp dần giải phóng hoàn toàn hormone của nó. Bướu giáp thu nhỏ lại.
• Giai đoạn suy giáp: Sau giai đoạn bình giáp, khoảng 25-40% người mắc viêm giáp Lympho bào bàn cấp chuyển sang giai đoạn suy giáp. Tuyến giáp cứng, thu nhỏ lại, người bệnh có thể gặp các triệu chứng suy giáp như nhịp tim chậm, khả năng chịu lạnh kém, da khô…

Viêm mãn tính

Viêm tuyến giáp Hashimoto

• Bướu giáp: Bướu giáp phình to vừa phải, không đau. Bướu có thể nhấn chèn vùng cổ gây cảm giác nghẹt, khó nuốt. Triệu chứng toàn thân: Đa số người bệnh không có triệu chứng trong giai đoạn đầu. Ở giai đoạn sau, người bệnh thường gặp một số triệu chứng suy giáp như sợ lạnh, táo bón, tim đập chậm…

Viêm tuyến giáp Riedel

• Bướu giáp: Cổ phình to trong nhiều năm, không đau, từ từ gây áp lực, khó nuốt, khó thở. Tuyến giáp to, cứng như gỗ, bướu xâm lấn và kết hợp với xơ cứng sau màng bụng, trung thất, xơ cứng sau mạch mắt…
• Triệu chứng toàn thân: Không thể nhận biết rõ rệt. Một số người bệnh có thể có triệu chứng suy giáp tăng dần.

Cách chẩn đoán viêm tuyến giáp

Để chẩn đoán viêm tuyến giáp, ban đầu, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà người bệnh đang gặp phải và kiểm tra tiền sử bệnh và các loại thuốc đang sử dụng. (4)

Sau đó, bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh làm một số xét nghiệm sau:

• Xét nghiệm chức năng tuyến giáp: Đây là các xét nghiệm máu nhằm kiểm tra nồng độ hormone, bao gồm hormone kích thích tuyến giáp – TSH và hai loại hormone tuyến giáp là T3 và T4 trong máu. Kết quả xét nghiệm này sẽ giúp bác sĩ xác định loại viêm giáp mà người bệnh đang mắc phải để đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm kháng thể tuyến giáp: Cung cấp thông tin về nồng độ các kháng thể tuyến giáp, bao gồm kháng thể kháng peroxidase tuyến giáp (TPO) hoặc kháng thể kích thích thụ thể tuyến giáp (TRAb).
• Tốc độ lắng hồng cầu (ESR): Đo lường mức độ viêm. Đối với viêm tuyến giáp bán cấp, kết quả ESR sẽ tương đối cao.
• Siêu âm: Được sử dụng để đánh giá cấu trúc của tuyến giáp. Phương pháp này có thể giúp bác sĩ phát hiện các tăng trưởng bất thường, sự thay đổi trong lưu lượng máu và cấu trúc hoặc mật độ của tuyến giáp.

Các phương pháp điều trị viêm tuyến giáp

Tùy thuộc vào loại viêm, triệu chứng và giai đoạn của bệnh, bác sĩ sẽ đề xuất các phương pháp điều trị viêm tuyến giáp thích hợp.

Ví dụ, với viêm cấp tính, quá trình điều trị thường bao gồm sử dụng kháng sinh, và trong trường hợp có dấu hiệu áp xe, cần thực hiện quá trình mổ và dẫn lưu mủ.

Đối với các loại viêm khác, phương pháp điều trị sẽ phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh. Trong giai đoạn cường giáp, người bệnh thường được chỉ định sử dụng các loại thuốc để giảm các triệu chứng.

• Đau tuyến giáp: Thường có thể kiểm soát cơn đau bằng các thuốc chống viêm như aspirin hoặc ibuprofen. Trong trường hợp cơn đau nghiêm trọng, liệu pháp steroid có thể được sử dụng.
• Các triệu chứng toàn thân như đánh trống ngực, lo lắng, run tay chân, tăng tiết mồ hôi…: Thường được điều trị bằng thuốc chẹn beta.

Xem thêm : Cung mặt trăng là gì? Xem cung mặt trăng như thế nào?

Giai đoạn suy giáp: Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định liệu pháp thay thế hormone tuyến giáp để điều trị cho người bệnh.

Đối với các trường hợp nghiêm trọng, viêm tuyến giáp có thể cần phẫu thuật. Điều này thường xảy ra khi bướu giáp lớn, không co lại như bình thường, gây áp lực trên cổ làm khó thở, khó nuốt, và ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày của người bệnh.

Phòng ngừa viêm tuyến giáp

Bệnh viêm tuyến giáp, mặc dù không gây nguy hiểm đến tính mạng, nhưng có thể kéo dài và làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh, đặc biệt là đối với phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Để phòng ngừa và phát hiện sớm căn bệnh này, chúng ta nên:

• Đảm bảo hệ thống dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý
• Tập luyện thể dục đều đặn phù hợp với khả năng của bản thân
• Học cách quản lý căng thẳng
• Ngủ đủ giấc
• Khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần.

Trường hợp được chẩn đoán mắc bệnh, người bệnh cần tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ, uống thuốc đúng cách để bệnh tình hồi phục nhanh chóng.

Viêm tuyến giáp là một căn bệnh không hiếm nhưng vẫn còn ít quan tâm từ cộng đồng. Một phần là do triệu chứng bệnh thường bắt đầu một cách âm thầm và kéo dài theo thời gian. Ngoài ra, các triệu chứng như sốt, khó nói, khó nuốt hoặc mệt mỏi, lo âu, kém tập trung… lại là những triệu chứng rất phổ biến và dễ dẫn đến những hiểu nhầm với nhiều bệnh lý khác. Điều này khiến người bệnh thường chỉ phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, khi chức năng tuyến giáp đã suy giảm, điều này gây khó khăn và kéo dài quá trình điều trị.

Nhằm mục tiêu tìm kiếm, chẩn đoán sớm và cung cấp dịch vụ điều trị chất lượng cao cho các bệnh lý nội tiết, Khoa Nội tiết – Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh đã ra đời và trở thành địa chỉ đáng tin cậy cho những người bị phải đối mặt với các vấn đề như:

• Bệnh lý do rối loạn cân bằng đường huyết: Đái tháo đường loại 1, đái tháo đường loại 2, hạ đường huyết, đái tháo đường trong thai kỳ
• Bệnh lý tuyến giáp
• Bệnh lý tuyến thượng thận
• Bệnh lý tuyến yên
• Bệnh lý tuyến sinh dục (nam/nữ)

Đồng thời, Khoa cũng hỗ trợ điều trị vô sinh/hiếm muộn và chẩn đoán, điều trị các trường hợp nội tiết đặc biệt khác.

Để đảm bảo chất lượng dịch vụ khám bệnh tốt nhất, Khoa tập trung các chuyên gia hàng đầu về Nội tiết – Đái tháo đường, với kinh nghiệm phong phú và đã thành công trong việc điều trị cho nhiều bệnh nhân mắc phải các bệnh lý phức tạp. Ngoài ra, bệnh viện cũng đầu tư vào các thiết bị hiện đại, tiên tiến, được nhập khẩu từ các quốc gia hàng đầu về y học, giúp quá trình khám chữa bệnh đạt hiệu quả cao và chính xác.

Để đặt lịch khám và điều trị viêm tuyến giáp với các chuyên gia giàu kinh nghiệm của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, vui lòng liên hệ:

Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh:

• Hà Nội:
  • 108 Hoàng Như Tiếp, phường Bồ Đề, quận Long Biên, TP Hà Nội
  • Số hotline: 024 3872 3872 – 024 7106 6858
• TP. HCM:
  • 2B Phổ Quang, phường 2, quận Tân Bình, TP HCM
  • Số hotline: 0287 102 6789 – 093 180 6858
• Trang Facebook: https://www.facebook.com/benhvientamanh

Nguồn: https://suphamyenbai.edu.vn
Danh mục: Wiki