Đất là một nguồn tài nguyên vô cùng quý giá đối với con người. Tuy nhiên, hiện nay, do nhiều nguyên nhân khác nhau, đất đang ngày càng bị ô nhiễm. Vậy ô nhiễm môi trường đất là gì? Có những biện pháp nào để khắc phục tình trạng ô nhiễm này? Chúng ta cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Ô nhiễm môi trường đất là gì?
Ô nhiễm môi trường đất là tình trạng các đặc tính của đất bị thay đổi do nồng độ các chất ô nhiễm trên đất cao gây ảnh hưởng đến đa dạng sinh học và gây nguy hiểm đến sức khỏe con người.
Các chất gây ô nhiễm môi trường đất bao gồm kim loại, ion vô cơ và muối (ví dụ: photphat, cacbonat, sunfat, nitrat) và nhiều hợp chất hữu cơ (như lipid, protein, DNA, axit béo, hidrocarbon, PAH, rượu, v.v.)
Những đặc điểm mà chúng ta có thể nhìn thấy ở môi trường đất bị ô nhiễm là đất bị khô cằn, có màu xám hoặc đỏ không đồng đều, các hạt màu trắng và hạt sỏi có lỗ trong đất.
2. Thực trạng ô nhiễm môi trường đất
Ô nhiễm đất là một mối đe dọa toàn cầu nghiêm trọng đặc biệt ở các khu vực, trong đó có Việt Nam.
Tại Việt Nam, ô nhiễm môi trường đất là một vấn đề đáng báo động. Hầu hết đất tại các khu vực đô thị trên toàn quốc đều bị ô nhiễm nặng. Rác thải tràn ngập khắp mọi nơi, khiến vùng đất xung quanh bị ô nhiễm nặng nề. Đồng thời, đất còn chứa hàm lượng kim loại nặng gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người và hệ sinh thái.
Có những khu vực đất đang bị ô nhiễm nặng nề như Làng nghề dệt vải Hà Đông, Khu công nghiệp An Khánh, v.v.
Ô nhiễm môi trường đất không chỉ ảnh hưởng đến các nước đang phát triển như Việt Nam, mà còn gây vấn đề tương tự ở những nước như Nhật Bản, Mỹ… Ví dụ, ở Anh đã ghi nhận 300 vùng có diện tích 10.000ha bị ô nhiễm, hoặc bang Minas Gerais của Brazil bị ô nhiễm đất với 60 triệu m3 do vỡ đập tác động…
3. Nguyên nhân gây ô nhiễm đất
Có nhiều nguyên nhân gây ô nhiễm môi trường đất như sau:
– Do quá trình làm nông nghiệp: Đất trồng cây bị ô nhiễm ở mức độ lớn do người dân sử dụng thuốc trừ sâu, phân bón, thuốc diệt cỏ, bùn, mảnh vụn và phân bón…
– Tác nhân sinh học: Các tác nhân sinh học hoạt động trong đất như phân và bùn đã tiêu hóa từ phân người, chim và động vật, có nguy cơ gây hại cho đất.
Xem thêm : Margin là gì? Khi nào nên/không nên vay Margin và cách sử dụng hiệu quả
– Chất thải đô thị: Chất thải đô thị bao gồm rác và vật liệu vụn, bùn khô và nước thải từ chất thải sinh hoạt và thương mại… cũng có thể gây ô nhiễm đất.
– Chất thải công nghiệp: Các ngành công nghiệp như chế biến giấy, nhà máy lọc dầu, nhà máy đường, ngành công nghiệp dầu mỏ và các ngành khác, nếu không xử lý chất thải mà bị tuôn ra ngoài sẽ gây ảnh hưởng nặng nề tới đất xung quanh.
– Chất ô nhiễm phóng xạ: Nhiều vụ vỡ nhà máy hạt nhân đã tác động lớn lên diện tích đất bởi các chất phóng xạ như Radium, Thorium, Uranium, Nitrogen,… Chúng xâm nhập vào đất và gây ra những hiệu ứng độc hại.
4. Hậu quả của việc ô nhiễm đất
Các chất độc hại lắng đọng trên bề mặt trái đất gây hại cho sức khỏe con người và ảnh hưởng đến chất lượng thực phẩm, nước và không khí. Các tác động của ô nhiễm đất bao gồm:
4.1. Thiệt hại cho sức khỏe
Ô nhiễm đất có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe, bắt đầu từ nhức đầu, buồn nôn, mệt mỏi, phát ban da, kích ứng mắt và có thể dẫn đến những tình trạng nghiêm trọng hơn như tắc nghẽn thần kinh cơ, tổn thương thận và gan cũng như các dạng ung thư khác nhau.
Điều này có thể xảy ra do:
– Các chất ô nhiễm trong đất xâm nhập vào cơ thể chúng ta thông qua việc tiêu thụ thức ăn, gây ra các bệnh tật. Cây được trồng trực tiếp trên đất bị ô nhiễm cũng có thể nhiễm độc các chất hóa học trong đất.
– Ngoài ra, con người có thể bị ảnh hưởng bởi ô nhiễm đất do hít phải khí phát ra từ đất di chuyển lên trên hoặc do hít phải vật chất bị gió thổi tung.
Bên cạnh đó, sự lây lan của kháng sinh trong môi trường làm tăng khả năng kháng thuốc của vi khuẩn đối với các loại thuốc này.
4.2. Năng suất cây trồng kém
Ô nhiễm đất gây nguy hiểm cho vấn đề lương thực trên toàn cầu bằng cách giảm số lượng và chất lượng thu hoạch.
4.3. Biến đổi khí hậu
Theo báo cáo trong thập kỷ đầu tiên của thế kỷ 21, thoái hoá đất đã giải phóng từ 3,6 đến 4,4 tỷ tấn CO2 vào khí quyển.
4.4. Ô nhiễm nước và không khí
Xem thêm : Sửa nhanh lỗi Cyclic Redundancy Check
Suy thoái đất ảnh hưởng đến chất lượng không khí và nước, đặc biệt là ở các nước đang phát triển.
4.5. Tuyệt chủng một số loài động vật
Điều này xảy ra do hầu hết các chất gây ô nhiễm đất có trong đất được thực vật hấp thụ cùng với nước mỗi khi chúng thụ phấn.
Ô nhiễm môi trường đất dẫn đến biến đổi khí hậu
5. Biện pháp khắc phục ô nhiễm đất
Hiện tại, chưa có các biện pháp xử lý đất bị ô nhiễm, tuy nhiên, có một số cách dưới đây có thể ngăn ngừa tình trạng này:
– Tái chế pin đúng cách.
– Sử dụng phân hữu cơ và nếu sử dụng thuốc hóa học, cần hạn chế tối đa và vứt bỏ vỏ thuốc ở những nơi phù hợp.
– Khuyến khích mô hình sản xuất thân thiện với môi trường hơn trong công nghiệp, nông nghiệp và chăn nuôi. Tuyên truyền về tác hại của ô nhiễm đất với người nông dân.
– Hoàn thiện quy hoạch đô thị và quy hoạch giao thông, xử lý nước thải.
– Cải thiện quản lý chất thải khai thác mỏ, phục hồi cảnh quan và bảo tồn lớp đất trên mặt đất.
– Thúc đẩy sự tham gia của các cộng đồng và cư dân địa phương trong thiết kế, thực hiện và đánh giá quản lý đất và đất bền vững.
Trồng cây để khắc phục tình trạng ô nhiễm đất
Ô nhiễm môi trường đất ảnh hưởng đến sức khỏe con người, sinh vật và thiên nhiên. Chúng ta cần cùng nhau hạn chế ô nhiễm trong các khu vực này.
