Mạng máy tính là gì? Những lợi ích quan trọng của mạng máy tính

1. Mạng máy tính là gì?

1.1 Khái niệm mạng máy tính

Mạng máy tính là một hệ thống kỹ thuật số cho phép các thiết bị trong hệ thống kết nối và chia sẻ tài nguyên thông qua kết nối mạng bằng cáp, cáp quang hoặc wifi. Đây là một hệ thống có ít nhất hai máy tính được kết nối để dễ dàng chia sẻ tài nguyên và trao đổi dữ liệu mà không cần sử dụng các thiết bị ngoại vi như USB, thẻ nhớ hoặc CD.

Mạng máy tính bao gồm các thành phần chính sau:

• Các thiết bị đầu cuối: máy tính, điện thoại, máy in…
• Môi trường truyền dẫn: bao gồm các thiết bị kết nối không dây như bộ truyền tín hiệu, bộ phát sóng, sóng điện từ…
• Thiết bị kết nối vật lý: dây nối, modun,…
• Phần mềm cho phép trao đổi thông tin giữa các máy tính: ứng dụng và chương trình được cài đặt trên các thiết bị đầu cuối để chia sẻ dữ liệu qua các đường truyền không dây.

1.2 Những thuật ngữ thường dùng trong mạng máy tính

Một số thuật ngữ hay gặp trong mạng máy tính bao gồm:

• LAN (Local Area Network): mạng cục bộ, chỉ hoạt động trong một phạm vi nhỏ như một phòng hoặc một toà nhà.
• Broadcast: phương pháp gửi tin nhắn từ một điểm đến tất cả các điểm khác trong cùng một mạng.
• DNS (Domain Name System): hệ thống chuyển đổi tên miền thành địa chỉ IP.
• Cookies: một file tạm được tạo ra trên máy tính để lưu trữ thông tin cá nhân và được sử dụng cho lần truy cập sau.
• URL (Uniform Resource Locator): địa chỉ đầy đủ của một tài nguyên trên web.
• WWW (World Wide Web): một dịch vụ cung cấp thông tin từ xa trên mạng Internet.
• HTML (Hypertext Markup Language): ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản được sử dụng để xây dựng và cấu trúc lại các thành phần trong một trang web.
• Data (Dữ liệu): biểu diễn thông tin bằng tín hiệu vật lý.
• Bit: đơn vị dữ liệu.
• Địa chỉ IP (Internet Protocol): địa chỉ mạng của một hệ thống.
• Địa chỉ MAC: địa chỉ vật lý mỗi host, liên kết với Network Interface Card (NIC).

2. Mạng máy tính hoạt động như thế nào?

Mạng máy tính sử dụng các thiết bị chuyển mạch, wifi và điểm truy cập để tạo nền tảng cho việc kết nối các máy tính, máy in, máy chủ và các thiết bị khác trong mạng. Thiết bị chuyển mạch kết nối và bảo mật các thiết bị trong gia đình hoặc tổ chức. Điểm truy cập là công tắc kết nối thiết bị với mạng mà không cần sử dụng cáp.

Bộ định tuyến kết nối mạng với các mạng khác và đảm nhiệm việc phân tích dữ liệu gửi qua mạng và chọn đường đi tốt nhất. Bộ định tuyến giúp kết nối mạng gia đình và doanh nghiệp với thế giới bên ngoài và đảm bảo bảo mật thông tin.

3. Mạng máy tính đang phát triển như thế nào?

Hiện nay, mạng máy tính đang phát triển với những xu hướng như:

• Phần mềm xác định (SDN): mạng tự lập trình và tự động hơn với việc định tuyến lưu lượng được điều khiển tập trung, giúp mạng phản ứng nhanh hơn với các thay đổi.
• Bộ điều khiển mạng: giúp mở rộng và bảo mật mạng, đơn giản hóa hoạt động và đáp ứng các yêu cầu kinh doanh thay đổi.
• Tích hợp đa miền: cho phép các mạng riêng biệt giao tiếp và trao đổi thông tin để đáp ứng các yêu cầu kinh doanh trên các miền mạng.
• Định tuyến dựa trên mục đích (IBN): tạo mạng máy tính dựa trên nguyên tắc SDN và tự động hóa hoạt động, phân tích hiệu suất và cung cấp bảo mật toàn diện.
• Ảo hóa: phân vùng mạng vật lý thành nhiều mạng logic để đáp ứng các yêu cầu cụ thể về bảo mật và chất lượng dịch vụ.

4. Có những loại mạng máy tính nào?

Mạng máy tính được phân loại dựa trên chức năng và mô hình kết nối.

4.1 Phân loại theo chức năng:

Có ba mô hình mạng máy tính phổ biến:

4.1.1 Mô hình mạng ngang hàng

Mô hình này cho phép tất cả các máy tính trong hệ thống có vai trò tương tự nhau. Mỗi máy tính có thể cung cấp tài nguyên của mình cho các máy tính khác và cũng có thể sử dụng tài nguyên của các máy tính khác trong mạng.

4.1.2 Mô hình khách – chủ

Trong mô hình này, có một hoặc hai máy tính được chọn để làm nhiệm vụ quản lý và cung cấp tài nguyên cho các máy tính khác. Máy tính có nhiệm vụ này có vai trò là máy chủ, và các máy tính sử dụng tài nguyên được gọi là máy khách.

4.1.3 Mô hình mạng dựa trên website

Người dùng chỉ cần sử dụng một trình duyệt web để kết nối với mạng và truy cập các tài nguyên và dịch vụ trực tuyến.

4.2 Phân loại theo mô hình kết nối

4.2.1 Mạng LAN (mạng cục bộ)

Đây là loại mạng kết nối máy tính trong một phạm vi nhỏ như văn phòng, phòng ngủ, yêu cầu đáp ứng các yêu cầu cài đặt đầy đủ như card mạng và thiết bị truyền tín hiệu (có hoặc không có dây).

4.2.2 Mạng WAN (mạng diện rộng)

Đây là loại mạng kết nối các máy tính có khoảng cách xa nhau, trong phạm vi lớn như trong một thành phố hoặc quốc gia. Các mạng LAN được kết nối với nhau thông qua dịch vụ truyền tải cộng đồng, tạo thành mạng WAN. Mạng LAN lớn nhất hiện nay là mạng Internet.

4.2.3 Mạng MAN

Mạng đô thị hoặc mạng vùng liên kết các mạng LAN thông qua mạng cáp và các phương tiện truyền dẫn khác. Mạng MAN thường được sử dụng cho các doanh nghiệp có nhiều chi nhánh liên kết với nhau.

4.2.4 Mạng Intranet

Mạng nội bộ mở rộng cho phép nhân viên truy cập thông tin và tài nguyên của công ty mà không cần đến công ty bên ngoài. Mạng Intranet bao gồm các mạng LAN, WAN và MAN.

4.2.5 Mạng SAN

Mạng lưu trữ gắn kết vào mạng máy tính chính để cung cấp tài nguyên lưu trữ như máy in, máy scan, máy photocopy. Mạng này giúp tiết kiệm thời gian, công sức và giảm chi phí.

5. Những lợi ích của mạng máy tính

Mạng máy tính mang lại nhiều lợi ích quan trọng đối với đời sống con người và hoạt động của doanh nghiệp:

5.1 Lợi ích đối với đời sống con người

Mạng máy tính cho phép con người kết nối với nhau mọi lúc, mọi nơi thông qua các tiện ích như trò chuyện trực tuyến, gửi tin nhắn điện tử và tra cứu thông tin. Công nghệ đã tạo điều kiện cho con người sử dụng điện thoại di động kết nối với mạng máy tính để làm việc và cập nhật tin tức hàng ngày.

5.2 Lợi ích đối với doanh nghiệp

Mạng máy tính đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển và quản trị doanh nghiệp:

• Giúp doanh nghiệp phát triển và tiết kiệm chi phí bằng cách tạo điều kiện lưu trữ thông tin kinh doanh quan trọng ở một vị trí tập trung và dễ dàng truy cập từ bất kỳ máy tính nào trong mạng.
• Chia sẻ ý tưởng và làm việc hiệu quả, tăng năng suất và tạo ra doanh thu. Mạng máy tính giúp quảng bá và tiếp thị sản phẩm dễ dàng trên phạm vi rộng.
• Quản lý và giám sát nhân viên một cách chặt chẽ và hiệu quả hơn.
• Chia sẻ tài nguyên như máy in, máy scan, máy photocopy giúp tiết kiệm chi phí lao động và thời gian.
• Bảo mật thông tin và giảm thiểu rủi ro lộ thông tin kinh doanh.

6. Các tội liên quan đến sử dụng mạng máy tính và mức phạt

Sử dụng mạng máy tính có thể liên quan đến các tội phạm và bị xử phạt theo quy định pháp luật. Dưới đây là một số tội phạm phổ biến liên quan đến sử dụng mạng máy tính:

6.1 Tội cản trở hoặc làm rối loạn hoạt động của mạng máy tính

Hành vi cản trở hoặc làm rối loạn hoạt động của mạng máy tính bao gồm:

• Xóa, làm hỏng hoặc thay đổi phần mềm, dữ liệu điện tử hoặc ngăn chặn truyền tải dữ liệu của mạng máy tính, mạng viễn thông…
• Các hành vi khác gây rối loạn hoạt động của mạng máy tính, mạng viễn thông.

Mức phạt tù và tiền phạt tùy thuộc vào mức độ thiệt hại gây ra và tính đồng lặp của tội phạm.

6.2 Tội sử dụng mạng máy tính để chiếm đoạt tài sản

Hành vi sử dụng mạng máy tính để chiếm đoạt tài sản bao gồm:

• Sử dụng thông tin tài khoản, thẻ ngân hàng của người khác để chiếm đoạt tài sản hoặc thanh toán hàng hóa, dịch vụ.
• Làm, sử dụng, mua bán, lưu hành thẻ ngân hàng giả để chiếm đoạt tài sản.
• Truy cập bất hợp pháp vào tài khoản của người khác để chiếm đoạt tài sản.
• Lừa đảo trong thương mại điện tử, thanh toán điện tử, kinh doanh tiền tệ…
• Thiết lập, cung cấp trái phép dịch vụ viễn thông, internet để chiếm đoạt tài sản.

Mức phạt tù tùy thuộc vào giá trị tài sản bị chiếm đoạt và tính chất của hành vi phạm tội.

6.3 Tội sử dụng mạng máy tính để đánh bạc

Hành vi sử dụng mạng máy tính để đánh bạc bị coi là vi phạm pháp luật và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Mức phạt tù tùy thuộc vào giá trị tiền hoặc hiện vật trong việc đánh bạc và tính chất của tội phạm.

Trên đây là các tội phạm phổ biến liên quan đến sử dụng mạng máy tính và mức phạt theo quy định của pháp luật Việt Nam.