Hầu đồng là gì? Có phải mê tín dị đoan không?

1. Hầu đồng là gì? Tại sao phải hầu đồng?

Theo định nghĩa từ Wiki, hầu đồng được định nghĩa như sau:

Hầu đồng, hay còn được gọi là hầu bóng, đồng bóng, là một nghi thức tín ngưỡng truyền thống và tôn giáo của nhiều dân tộc, bao gồm cả Việt Nam, được thực hiện trong hoạt động tín ngưỡng thờ nữ thần Mẫu Đạo Mẫu.

Bạn đang xem: Hầu đồng là gì? Có phải mê tín dị đoan không?

Theo Ban tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là một hoạt động tín ngưỡng có tính thiêng liêng cao. Hầu đồng có ý nghĩa là các vị thần nhập vào người hầu để truyền lệnh, chữa bệnh, ban phúc lộc… Khi đó, người hầu đồng trở thành hiện thân của vị thần.

Theo Ban Tôn giáo Chính phủ, hầu đồng là một nghi lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ phủ (Thiên, Địa, Thoải và Nhạc Phủ). Trong đền, các nghi lễ này được thể hiện thông qua việc thờ cúng các vị thần trong hệ thần này.

Có thể thấy, hầu đồng không có một định nghĩa cụ thể, mà chỉ ám chỉ trạng thái tâm linh khi các vị thần nhập vào người hầu đồng để thông qua họ truyền đạt ý muốn, hành động và ý kiến.

2. Ai có thể hầu đồng? Phải có căn mới hầu đồng được?

Hiện tại, vẫn chưa có nghiên cứu cụ thể về những người có khả năng hầu đồng cũng như không có câu trả lời chính xác về việc ai có thể hầu đồng. Tuy nhiên, phần lớn người hầu đồng có khả năng do di truyền hoặc do căn bệnh thần kinh yếu.

Những người có căn bệnh thần kinh yếu thường bị “nhập” khi đến đền, phủ và được gọi là ốp đồng. Những người này được gọi là người cao số, số nặng, người có duyên với các vị thần trong Tứ phủ.

Thông thường, nếu người có căn nhưng chưa được trình làng trước Đền Thánh, khi tham gia hầu đồng sẽ gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe và công việc. Chỉ khi thực hiện hầu đồng, sức khỏe của những người này mới được phục hồi và công việc trở nên thuận lợi. Thường thì vào dịp lễ giỗ cha tháng tám, giỗ mẹ tháng ba các người hầu đồng sẽ tổ chức lễ.

3. Hầu đồng có phải là nghi lễ của Phật giáo không?

Hầu đồng không phải là một nghi lễ của Phật giáo mà là một nghi lễ trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ và thời Đức Thánh Trần. Trong đó, phủ là nơi thờ Mẫu Thượng Thiện, Mẫu Thượng Ngàn và Mẫu Thoải.

Mẫu Thượng Thiện: Hay còn gọi là Mẫu Đề Nhất. Đây là một vị thần quan trọng cai quản Thiên Phủ và gồm:

– Thanh Vân công chúa (Mẫu Cửu Trùng Thiên).

– Tây Thiên quốc Mẫu Lăng Thị Tiêu (Mẫu Tây Thiên, Chúa Tây Thiên).

– Liễu Hạnh công chúa (Mẫu Liễu Hạnh, Bà Chúa Liễu).

– Mẫu Thiên Y A Na (Thiên Hậu Thánh Mẫu, Bà Chúa Ngọc).

Xem thêm :

Mẫu Thượng Thiên thường được thờ trong các đền chùa với tông màu đỏ, đặt ở giữa, hai bên là Mẫu Thượng Ngàn và Mẫu Thoải. Hiện nay, có các đền thờ Mẫu Thượng Thiên như đền Mẫu Cửu Trùng Thiên ở Hà Nội, Phủ Nấp ở Nam Định, Đền Thánh Mẫu Thượng Thiên ở Hà Tĩnh…

Mẫu Thượng Ngàn: Hay còn gọi là Mẫu Đệ Nhị hoặc Bà chúa Thượng Ngàn, được giao nhiệm vụ cai quản vùng núi rừng hoang vu. Đến nay có nhiều câu chuyện và truyền thuyết về Mẫu Thượng Ngàn được người dân tôn thờ và ngưỡng mộ.

Mẫu Thượng Ngàn được biểu thị bằng tượng có màu xanh và có ba địa điểm được xem là nơi chính của bà, bao gồm Đền Đông Cuông ở Yên Bái, Đền Bắc Lệ ở Lạng Sơn, Đền Suối Mỡ ở Bắc Giang.

Mẫu Thoải: Hay còn gọi là Mẫu Đệ Tam, là thần của cung dưỡng và nước. Mẫu Thoải được thờ và tôn kính ở hầu hết các đền chùa có bàn thờ Mẫu, thường được biểu thị bằng tượng màu trắng. Bên cạnh Mẫu Thoải thường đặt Mẫu Thượng Ngàn, còn Mẫu Thượng Thiên được đặt ở vị trí giữa.

4. Nghi lễ hầu đồng được thực hiện như thế nào?

Theo quan niệm và thực tế, khi hầu đồng, ông/bà đồng không còn là chính mình mà thân xác được thần thánh nhập vào và được điều khiển. Do đó, để chuẩn bị một buổi lễ hầu đồng, cần thực hiện các nghi lễ sau:

4.1 Chuẩn bị lễ vật

Lễ vật cho một buổi hầu đồng thường đơn giản, gồm các loại thức ăn như xôi, thịt, hoa quả, trầu cau, rượu, thuốc, vàng mã… Tuy nhiên, hiện nay, lễ vật càng phong phú và đa dạng hơn.

Lễ vật được bày trên một kỷ tháp hình chữ nhật với chén, đũa và đĩa. Trên kỷ tháp có cái gương được phủ khăn thêu. Phía trước kỷ tháp là bốn mâm lễ Tứ phủ, mỗi mâm có các vật phẩm như trứng, lược, quạt, guốc và các miếng vải vuông phủ lên.

Bên cạnh các mâm lễ, còn có chung nhỏ, thau nhỏ, mâm hài sơn trang với hình chim phương, trăm vàng thoi. Trước bàn thờ còn được bày các loại mã và 02 chiếc thuyền hình cánh phương có nhân đang chèo thuyền, đôi ngựa, đôi voi và hàm thiếc.

Ngoài các lễ vật, để chuẩn bị một buổi hầu đồng, cần chuẩn bị các yếu tố sau:

– Dàn nhạc: Thường sẽ có đàn nguyệt, đàn nhị, sáo, trống lớn, trống nhỏ, cảnh đôi và phách. Tuỳ vào từng buổi hầu đồng ở các địa phương khác nhau mà có thể có thêm hoặc bớt nhạc cụ, nhưng ít nhất phải có đàn nguyệt, trống nhỏ và cầm đảnh.

– Trang phục: Thường sẽ có 36 bộ trang phục tương ứng với 36 vị thánh. Mỗi bộ trang phục bao gồm khăn đỏ che mặt, 5 chiếc áo dài màu sắc khác nhau, 1 quần dài trắng, khăn tấu hương và các phụ kiện như thắt lưng màu, thẻ ngà, kiềng bạc, vòng, hoa tai, chuỗi hạt, quạt, son phấn…

Đặc biệt, màu sắc trang phục phải phù hợp với màu sắc của từng Phủ: đỏ cho Phủ Thiên, vàng cho Phủ Địa, trắng cho Phủ Thoải và xanh cho Phủ Nhạc.

4.2 Các hoạt động trong buổi hầu đồng

Trong mỗi buổi hầu đồng, các bà đồng, ông đồng sẽ được thần thánh nhập vào và thực hiện theo chỉ thị của các thần. Do đó, các ông/bà đồng thường nhảy múa, ban lộc và truyền đạt thông qua văn chầu và nhạc cung đình.

4.3 Trình tự thực hiện

Khi thực hiện hầu đồng, ông/bà đồng phải tuân theo trình tự sau:

– Thay lễ phục: Mỗi giá đồng sẽ có một bộ trang phục riêng phù hợp với từng giá. Trước khi hầu đồng, ông/bà đồng phải thay trang phục phù hợp với giá đồng.

Xem thêm : UAT là gì? Khi nào cần thực hiện UAT

– Dâng hương hành lễ: Hành động này nhằm mục đích xua đuổi ma quỷ. Người hầu đồng sẽ cầm nhang và rực lễ hương.

– Lễ Thánh giáng: Khi thần nhập vào, người hầu đồng buông nhang hương và thường nhảy múa nhẹ nhàng.

– Múa đồng: Đây là cách để xác nhận thần đã nhập vào ông/bà đồng. Có thể múa cờ, múa kiếm, long đao, kích hoặc múa quạt, múa tay không… Tuỳ thuộc vào giá hầu đồng mà sẽ có các động tác múa khác nhau, nhưng thường có yếu tố của văn hóa truyền thống như chèo và nhảy dân gian. Thứ tự Thánh giáng từ cao xuống thấp: Mẫu Thượng Thiên, Quan lớn, Chầu bà, Cậu…

– Ban lộc và nghe văn chầu: Ở cuối buổi hầu đồng, để thể hiện sự hài lòng, các thần thưởng tiền và phần thưởng khác cho những người tham gia và những người xung quanh. Sau đó, người hầu đồng ngồi yên và giữ tay trước trán để thần thánh ra đi, kết thúc buổi lễ.

4.4 Có bao nhiêu loại giá đồng?

Hiện nay, có nhiều thần được thờ cúng trong hầu đồng, nhưng tối đa chỉ có 36 giá đồng. Có thể kể đến:

– Tam Toà Quốc Mẫu: Liễu Hạnh công chúa, Thượng Ngàn Quế Hoa Mỵ Nương công chúa, Thoả Cung Xích Lân Long nữ.

– Hội đồng Thánh Chúa: Chúa Đệ Nhất Tây Thiên, Nguyệt Hồ, Lâm Thao, Thác Bờ, Long Giao…

– Tứ Phủ Chầu bà: Thượng Thiên, Thượng Ngàn, Thoải Cung, Tứ Khâm sai…

– Tứ phủ Thánh Cậu: Cậu Hoàng cả Phủ Giày, cậu hoàng đôi, cậu hoàng bơ, cậu hoàng tư, cậu hoàng năm…

4.5 Mức chi phí hầu đồng

Ngoài việc hiểu rõ về hầu đồng là gì, một trong những vấn đề được quan tâm là mức chi phí để tổ chức hầu đồng. Trong một buổi hầu đồng, người tổ chức cần chi trả các khoản chi phí như:

– Tiền lễ phục: Bao gồm tiền mua quần áo, trang sức…

– Tiền các mâm lễ: Bao gồm tiền chuẩn bị các lễ vật như nhang, vàng, hoa quả, rượu…

– Tiền ban thánh: Bao gồm tiền thưởng cho những người tham gia và người truyền thông, hoa quả, bánh kẹo, tiền lẻ…

Ngoài ra, nếu tổ chức hầu đồng ở nơi xa, còn cần phân loại tiền đi lại và chi phí ăn ở.

Trên đây là giải đáp cho câu hỏi: Hầu đồng là gì? Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào về các vấn đề liên quan đến an ninh trật tự, an toàn xã hội, xin liên hệ 1900.6192 để được hỗ trợ và giải đáp.

Nguồn: https://suphamyenbai.edu.vn
Danh mục: Wiki