Chân vòng kiềng là gì? Cách nhận biết chân vòng kiềng ở trẻ em

Hầu hết các trường hợp chân vòng kiềng không gây đau đớn hay ảnh hưởng đáng kể đến khả năng di chuyển, chạy nhảy… của trẻ. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, điều này có thể ảnh hưởng đến sự thẩm mỹ và tâm lý của trẻ sau này. Vậy chân vòng kiềng là gì? Làm thế nào để nhận biết chân vòng kiềng ở trẻ nhỏ? Hãy tìm câu trả lời qua bài viết này nhé!

Chân vòng kiềng là gì?

Ở người bình thường, khi đứng thẳng, hai chân sẽ đặt cạnh nhau và song song, đầu gối và mắt cá bên trong của hai chân sẽ tiếp xúc chặt nhau, cho dù ở trong tình trạng đứng yên hay di chuyển.

Chân vòng kiềng (còn được gọi là chân chữ O) là một tình trạng bất thường ở chi dưới và thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Đơn giản, đây là tình trạng một hoặc cả hai chân cong ra bên ngoài, ngay cả khi hai mắt cá trong của hai chân gần nhau, đầu gối có xu hướng hướng ra xa nhau và chi dưới của hai chân tạo thành một hình vòng hay được gọi là vòng kiềng.

Chân vòng kiềng được chia thành hai loại: chân vòng kiềng sinh lý và chân vòng kiềng bệnh lý.

Chân vòng kiềng sinh lý

Theo nghiên cứu, khoảng 70% – 80% trẻ sơ sinh trong năm đầu tiên bị chân vòng kiềng do sự phát triển chật chội trong tử cung của mẹ. Do đó, chân trẻ có xu hướng cong vào phía trong theo tư thế của tử cung. Vì vậy, khi sinh ra, trẻ có thể bị chân vòng kiềng, và đây được coi là một quá trình tự nhiên trong quá trình tăng trưởng và phát triển xương của trẻ.

Khi trẻ bắt đầu tập đi, cha mẹ có thể nhận ra rõ hơn tình trạng chân vòng kiềng. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ dần được khắc phục và không cần can thiệp bằng bất kỳ biện pháp nào cho đến khi trẻ 2 tuổi.

Chân vòng kiềng bệnh lý

Khác với chân vòng kiềng sinh lý, chân vòng kiềng bệnh lý là tình trạng ngược lại. Tình trạng này có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra, bao gồm:

• Yếu tố bẩm sinh: Chân vòng kiềng có thể xảy ra do di truyền. Theo nghiên cứu, tỷ lệ trẻ trai bị chân vòng kiềng cao hơn gấp 3 lần so với trẻ gái.
• Còi xương: Thiếu vitamin D là nguyên nhân phổ biến nhất gây còi xương ở trẻ. Thiếu vitamin D khiến việc hấp thụ canxi trong cơ thể trở nên khó khăn. Khi cơ thể không hấp thụ đủ canxi, khung xương của trẻ sẽ phát triển chậm, thậm chí không thể chịu được trọng lượng cơ thể, gây biến dạng xương (vòng kiềng, vẹo cột sống…).
• Bệnh Blount: Do tổn thương và phát triển không bình thường của đĩa sụn ở đầu trên xương chày gây ra đường cong trong phần dưới của đầu gối, hình thành chân vòng kiềng. Bệnh này thường xảy ra ở trẻ thừa cân, béo phì và trẻ bắt đầu tập đi.
• Ngoài ra, chân vòng kiềng cũng có thể xảy ra ở trẻ bị nhiễm độc hóa chất như flo, chì… gây ảnh hưởng đến sự phát triển xương.

Cách nhận biết chân vòng kiềng ở trẻ em

Các dấu hiệu của chân vòng kiềng thường xuất hiện khi trẻ bắt đầu điều chỉnh cách đi lại. Trong giai đoạn này, để phát hiện sớm các dấu hiệu của chân vòng kiềng và có phương pháp giải quyết kịp thời, cha mẹ cần quan tâm hơn đến con. Các dấu hiệu cần nhận biết để biết trẻ bị chân vòng kiềng bao gồm:

• Chân trẻ thể hiện các biểu hiện như đau, tê chân và mệt chân, gây khó khăn cho việc đi lại hàng ngày.
• Tình trạng hai chân không đối xứng.

Sau khi nhận ra các dấu hiệu trên, cha mẹ có thể kiểm tra lại chân trẻ để xác định liệu chân trẻ có bị chân vòng kiềng không bằng cách:

Đặt trẻ nằm ngửa, duỗi thẳng hai chân và đặt hai mắt cá bên trong sát nhau. Tiếp theo, tại vị trí lồi cầu trên xương đùi, đo khoảng cách giữa hai đầu gối của trẻ. Nếu khoảng cách giữa hai đầu gối là ít hơn 10cm, xương chi dưới của trẻ phát triển bình thường. Nếu khoảng cách giữa hai đầu gối lớn hơn 10cm, có thể trẻ bị chân vòng kiềng.

Nhận biết chân vòng kiềng sinh lý

Chân vòng kiềng sinh lý có thể được chia thành các loại sau:

• Chân vòng kiềng hình chữ O (Genu Varum): Thường gặp ở nhóm trẻ em từ 1 – 2 tuổi.
• Chân vòng kiềng hình chữ X: Phổ biến ở nhóm trẻ em từ 3 – 4 tuổi.
• Ở độ tuổi 6 – 7 tuổi, trục chi trên sẽ trở nên thẳng như người lớn.

Trong trường hợp trẻ có chân vòng kiềng đối xứng, khoảng cách giữa hai đầu gối và hai mắt cá trong không quá 8cm, chân vòng kiềng theo đúng độ tuổi như đã nêu ở trên, có thể kết luận rằng đó là chân vòng kiềng sinh lý và thông thường sẽ tự khỏi hoàn toàn sau 7 tuổi.

Chẩn đoán chân vòng kiềng bệnh lý

Việc chẩn đoán chân vòng kiềng bệnh lý chỉ từ bác sĩ chấn thương chỉnh hình sau khi xem kết quả chiếu X-quang xương chi dưới và phát hiện sự tổn thương bên trong, đầu trên xương chày.

Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể sử dụng các hình ảnh chẩn đoán khác để phát hiện sự bất thường ở đầu gối và chân. Xét nghiệm máu cũng có thể được thực hiện nếu bác sĩ nghi ngờ trẻ bị còi xương hoặc mắc một bệnh lý nào đó dẫn đến chân vòng kiềng.

Do đó, nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào ở con, cha mẹ nên đưa trẻ đến các cơ sở y tế để kiểm tra và điều trị kịp thời để tránh những ảnh hưởng không mong muốn trong tương lai.

Biện pháp phòng ngừa và điều trị chân vòng kiềng ở trẻ em

Các biện pháp phòng ngừa chân vòng kiềng ở trẻ nhỏ

Bú mẹ tích cực trong ít nhất 6 tháng đầu sau sinh: Sữa mẹ chứa nhiều chất dinh dưỡng và vitamin tốt cho sự phát triển xương, cũng như cơ thể trẻ. Để đảm bảo sự phát triển xương tốt nhất, trẻ cần được bú mẹ toàn bộ trong 6 tháng đầu đời. Ngoài ra, sữa mẹ cũng cung cấp vitamin D giúp ngăn ngừa còi xương – một nguyên nhân phổ biến gây chân vòng kiềng.

Khi trẻ bắt đầu ăn dặm, mẹ cần cung cấp đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là canxi và vitamin D từ các sản phẩm sữa, lòng đỏ trứng… cho bé.

Không cho trẻ tập đi sớm, thời điểm thích hợp để bé tập đi là khi bé tròn 9 tháng tuổi vì khi bé tập đi sớm, trọng lượng cơ thể sẽ chứa chất lượng xuống chân, dễ gây biến dạng chân.

Trước khi tập đi, hãy cho trẻ giữ thăng bằng trọng lượng cơ thể. Trong quá trình tập đi của trẻ, hãy theo dõi chặt chẽ, tránh dạy trẻ tập đi bằng cách cầm 2 nách dìu bé đi từng bước và tránh trẻ ngã, có thể gây ảnh hưởng đến toàn bộ hệ xương và sống.

Ngoài ra, cũng nên khuyến khích trẻ tập thể dục nhẹ nhàng, một số động tác như vươn vai, chống tay lên hông, nhảy theo nhạc… giúp tạo thói quen duy trì tư thế thẳng cho vai, lưng và hông, từ đó giúp chân bé trở nên săn chắc hơn.

Điều trị chân vòng kiềng ở trẻ nhỏ

Việc điều trị chân vòng kiềng ở trẻ nhỏ phụ thuộc vào việc trẻ có chân vòng kiềng sinh lý hay chân vòng kiềng bệnh lý.

Hầu hết trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi đều mắc chân vòng kiềng sinh lý, và tình trạng này có thể tự biến mất hoàn toàn mà không cần can thiệp bằng bất kỳ biện pháp nào. Khi trẻ lớn lên, khi bé đi lại và vận động nhiều hơn, xương sẽ tự điều chỉnh và chân bé sẽ dần thẳng ra.

Từ 2 – 4 tuổi, hai đầu gối của bé có xu hướng hướng bên trong một chút và đến 4 – 6 tuổi, hai chân của bé sẽ trở nên thẳng dần. Trong trường hợp này, bé hoàn toàn không cần điều trị, chỉ cần theo dõi bé thường xuyên và tái khám 3 – 6 tháng một lần.

Trong trường hợp chân vòng kiềng của trẻ không được cải thiện khi bé lớn lên, cha mẹ nên đưa bé đi khám và tham khảo ý kiến bác sĩ về việc có nên thực hiện phẫu thuật chỉnh trực hay không, giúp giảm nguy cơ trẻ bị hư hỏng các khớp gối sớm hoặc thoái hóa khớp.

Đối với trẻ mắc chân vòng kiềng bệnh lý, phương pháp điều trị phụ thuộc vào nguyên nhân gây chân vòng kiềng. Thông thường, có hai phương pháp chính để điều trị chân vòng kiềng bệnh lý, bao gồm nẹp chân hoặc gói bằng bột và phẫu thuật sắp xếp lại xương. Phẫu thuật chỉ được thực hiện khi không thể gói nẹp hoặc bột.

Hiệu quả điều trị chân vòng kiềng phụ thuộc vào tình trạng của trẻ, phương pháp điều trị, trình độ chuyên môn của bác sĩ và sự tuân thủ điều trị của trẻ và gia đình.

Đây là một số thông tin cơ bản về chân vòng kiềng, cách nhận biết chân vòng kiềng và một số biện pháp phòng ngừa và điều trị chân vòng kiềng ở trẻ em mà Nhà Thuốc Long Châu muốn chia sẻ với bạn đọc. Hy vọng rằng nó sẽ giúp bạn hiểu về vấn đề này một cách tổng quát. Chúc bạn khoẻ mạnh và đừng quên theo dõi trang web của Nhà Thuốc để cập nhật thông tin hữu ích khác nhé!

Ánh Vũ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp