Agency Theory là gì? ý nghĩa của Agency Theory là gì
Agency Theory hay còn được gọi là lý thuyết đại diện, là một lý thuyết được phát triển bởi Jensen và Meckling vào năm 1976. Lý thuyết này tập trung nghiên cứu về mối quan hệ giữa người ủy quyền và người được ủy quyền.
Khái niệm của Agency Theory
Agency Theory là lý thuyết giải thích mối quan hệ giữa người sở hữu(chủ thể chính) như cổ đông và người làm (người đại diện) cũng như các nhà quản lý của công ty. Trong mối quan hệ này, người sở hữu ủy quyền một người đại diện hoặc thuê một người để thực hiện các nhiệm vụ thay mặt mình.
Lý thuyết này giải quyết hai vấn đề phổ biến: (i) sự mâu thuẫn giữa mục tiêu của người sở hữu và người làm (vấn đề mâu thuẫn agency problem), và (ii) đảm bảo sự đồng nhất trong phương pháp giải quyết rủi ro giữa người sở hữu và người làm.
Ý nghĩa của Agency Theory
Mối quan hệ giữa nhà quản lý và cổ đông
Cách giảm thiểu chi phí ủy quyền là thông qua quyền hợp đồng giữa cổ đông và nhà quản lý, khuyến khích nhà quản lý tối đa hóa giá trị thị trường của công ty và tối đa hóa lợi nhuận công ty. Hầu hết các kế hoạch thưởng này dựa trên dữ liệu kế toán, do đó nhà quản lý sẽ cố gắng ảnh hưởng đến báo cáo tài chính thông qua các chính sách kế toán để đạt được lợi ích cá nhân của mình.
Mối quan hệ giữa cổ đông và chủ nợ
Để giảm chi phí ủy quyền, chủ nợ có thể đưa vào hợp đồng những điều khoản hạn chế như kiểm soát việc chia cổ tức, kiểm soát hoạt động đầu tư, yêu cầu thông tin để giám sát hoạt động doanh nghiệp. Việc sử dụng các điều khoản hạn chế trên phải dựa trên số liệu kế toán của công ty.
Do đó, nhà quản lý sẽ tìm cách tác động vào chính sách kế toán khi lập báo cáo tài chính có lợi nhất cho doanh nghiệp, đặc biệt khi doanh nghiệp gần đạt tình trạng vi phạm hợp đồng vay.
Agency Theory và Quan hệ ủy quyền
Nội dung của Agency Theory
Lý thuyết đại diện (Agency Theory) cho rằng xung đột xảy ra khi có sự bất đối xứng thông tin và quyền lợi giữa chủ thể và đại diện trong công ty. Cả hai bên có lợi ích khác nhau và vấn đề này có thể giảm thiểu thông qua việc sử dụng các cơ chế phù hợp nhằm hạn chế sự không đồng nhất trong lợi ích giữa cổ đông và nhà quản lý công ty, thông qua việc thiết lập các cơ chế đãi ngộ phù hợp cho những người quản lý và cơ chế giám sát hiệu quả để kiểm soát những hành vi bất thường, lợi ích cá nhân của nhà quản lý công ty.
Ý nghĩa của Agency Theory
Theo Healy và Palepu (2001), hợp đồng tối ưu giữa nhà quản trị và nhà đầu tư, thỏa thuận về tiền lương và thưởng của nhà quản trị, là giải pháp để hòa hợp lợi ích giữa nhà quản trị và nhà đầu tư bên ngoài công ty. Những hợp đồng này thường yêu cầu công ty sử dụng thông tin từ hệ thống kế toán quản trị như ngân sách, thông tin kiểm soát chi phí, phân bổ nguồn lực… để nhà đầu tư đánh giá việc tuân thủ cam kết trong hợp đồng và đánh giá việc quản lý nguồn lực công ty được liên kết với lợi ích của nhà đầu tư bên ngoài.
Ý nghĩa của Agency Theory
Lý thuyết đại diện giải thích tại sao cần áp dụng hệ thống kế toán trách nhiệm trong công ty và đối với các công ty cổ phần, công ty niêm yết, hệ thống kế toán quản trị cần cung cấp thông tin như thế nào để bảo đảm lợi ích cho nhà đầu tư và các cổ đông. Đặc biệt, trong điều kiện kinh doanh ở Việt Nam, khi chưa có một thị trường chứng khoán phát triển hoàn chỉnh, thông tin kế toán mà công ty cung cấp chính xác và đầy đủ thực sự có ý nghĩa đối với các nhà đầu tư.
Ý nghĩa của Agency Theory
Lý thuyết đại diện cũng là cơ sở để xây dựng các báo cáo nội bộ trong công ty, báo cáo đánh giá trách nhiệm phù hợp với hệ thống phân quyền trong các tổ chức kinh doanh tại Việt Nam.
Xem thêm: Agency cost là gì? Công thức tính Agency cost là gì?